Huyền hồ sách, Duyên Hồ Sách, Diên hồ sách, Huyền hồ, Nguyên hồ

Diên hồ sách   (Phizoma Corydalis)

Duyên Hồ Sách dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản thảo thập di là thân rễ đã chế biến khô của cây Huyền hồ sách cũng gọi là Diên hồ sách, Huyền hồ, Nguyên hồ ( Corydalis bulbosa DC) họ Cải cần ( Fumariaceae). Cũng có loại Diên hồ sách có tên La tinh là Corydals turschaninovii Bess f.yanhusuo Y.H.Chou et C.C. Hsu.

Cây Diên hồ sách mọc nhiều ở tỉnh Triết giang, Trung quốc. Thường được bào chế với giấm để tăng tác dụng giảm đau.

Tính vị qui kinh:

Tính ôn vị cay đắng. Qui kinh Tâm Can Tỳ.

Theo Y văn cổ:

• Sách Hải dược bản thảo: " Vị đắng ngọt, không độc".
• Sách Khai bảo bản thảo: " vị cay đắng, không độc".
• Sách Bản thảo mông toàn: " nhập Thái âm tỳ, phế, can kinh".
• Sách Lôi công bào chế dược tính giải: " Nhập Tâm, Tỳ, Phế, Vị bốn kinh".

Thành phần chủ yếu:

Theo sách Trung dược học, Duyên Hồ Sách có ancaloit, Diên hồ sách tố A, B, C,.

Cách bào chế:

Theo kinh nghiệm Việt Nam:

–   Bỏ tạp chất, rửa sạch, để ráo nước, giã nát, phơi khô (dùng tẩm rượu sao).

–   Tẩm giấm (20%) sao qua (cách này thường dùng); có khi tẩm rượu sao.

Theo Trung y:

Bỏ hết tạp chất, cho vào nồi đổ giấm vào (cứ 10kg huyền hổ sách thì dùng 2 kg giấm) đun nhỏ lửa cho giấm cạn hết: phơi khô, lúc dùng giã nát, tẩm rượu hay muối tùy theo từng trường hợp.

Bảo quản: để nơi khô ráo, có thể sấy hơi diêm sinh để phòng mọt.

Tác dụng dược lý:

A.Theo Y học cổ truyền: diên hồ sách

Diên hồ sách có tác dụng hoạt huyết, hành khí, chỉ thống. Chủ trị các chứng đau ngực và tay chân.

Theo kinh nghiệm sử dụng trên lâm sàng thì thuốc có tác dụng giảm đau tốt hơn Nhũ hương, Một dược, Ngũ linh chi, trong tất cả các trường hợp đau như đau ngực, đau bụng, đau chân tay đều dùng được.

Có tác giả dùng Duyên Hồ Sách phối hợp với thuốc hoạt huyết hành khí chỉ thống như Đan sâm, Hồng hoa, Xuyên khung trị bệnh mạch vành có thể làm giảm cơn đau thắt ngực, phối hợp với Đan sâm, Ngọc trúc, Sơn tra sống trị loạn nhịp tim có kết quả.

B.Theo kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại:

Thuốc có tác dụng giảm đau, trấn kinh an thần, gíup ngủ tốt. Thuốc làm tăng lưu lượng máu động mạch vành của tim thỏ cô lập. Thuốc có tác dụng làm hạ mỡ nhẹ đối với mô hình gây xơ mỡ động mạch chuột trắng lớn.

Trên thực nghiệm còn cho thấy thuốc có tác dụng ức chế gây lóet lúc thắt môn vị của chuột, ức chế lóet do acid acetic hoặc lóet do histamin. Thuốc còn có tác dụng tăng tiết nội tiết tố vỏ tuyến thượng thận.

Liều dùng và chú ý lúc dùng:

• Liều dùng uống và thuốc thang: 3 - 10g. Trường hợp dùng bột mỗi lần 1 - 1,5g với nước ấm.

• Không dùng đối với phụ nữ có thai.

Diên hồ sách là thân củ khô của cây diên hồ sách, có tác dụng hoạt huyết tán ứ, hành khí giảm đau, từ đó góp phần trị khí hư, các chứng đau bụng ngực và chân tay.

Diên hồ sách biết đến là vị thuốc thường được chế biến với giấm để tăng tác dụng giảm đau. Hiện chúng có rất nhiều tên gọi khác nhau như huyền hồ sách, duyên hồ sách... Đây là thân củ khô của cây diên hồ sách (Corydalis ambigua Ch. Et Schl.), hoặc (Corydalis bulbosa DC.), thuộc họ thuốc phiện (Papaveraceae).

Theo những nghiên cứu hiện đại, diên hồ sách về thành phần hóa học chứa alkaloid: dehydrocorydalin, corybulbin, corydalin, protopin,... Đối với y học cổ truyền, diên hồ sách  vị cay, hơi đắng, tính ôn; vào các kinh: tâm, can, tỳ; là vị thuốc có tác dụng hành khí giảm đau và hoạt huyết tán ứ. Diên hồ sách được áp dụng để trị khí hư, các chứng đau bụng ngực và chân tay.

Bài thuốc y học cổ truyền có sự góp mặt của diên hồ sách

Tùy theo từng loại bệnh mà các y sĩ y học cổ truyền sẽ sử dụng diên hồ sách một cách khác nhau nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả cao nhất. Cụ thể:

Hoạt huyết điều kinh: diên hồ sách sẽ được sử dụng dùng cho phụ nữ huyết hành trở ngại, đau khi thấy kinh hoặc ngừng kinh đau bụng. Lúc này người bệnh có thể áp dụng một trong những bài thuốc sau:

Bài 1: Diên hồ sách 8g, quế chi 6g, đương quy 6g, can khương 5g. Sắc uống. Chữa đau bụng, đau bụng kinh.

Bài 2: Thang diên hồ sách: đương quy 12g, diên hồ sách 12g, thược dược 12g, hậu phác 12g, nga truật 6g, tam lăng 6g, mộc hương 6g. Sắc uống. Trị đau bụng kinh.

Bài 3: Diên hồ sách (sao rượu) 125g, hương phụ (sao giấm) 16g. Đem tất cả dược liệu này nghiền chung thành bột. Mỗi lần uống 8g, quấyvới rượu ấm mà uống. Trị đau bụng kinh.

Hành khí giảm đau: Lúc này diên hồ sách sẽ được dùng cho các chứng đau do khí trệ hoặc kèm huyết ứ. Cụ thể:

Bài 1: Diên hồ sách 20g, xuyên khung 20g, thương nhĩ tử 12g. Sắc uống. Trị đau thần kinh toạ.

Bài 2: Diên hồ sách 12g, đan sâm 16g, đương quy 12g, quất diệp 12g, xích thược 12g, hồng hoa 12g, sài hồ, hương phụ chế 12g, đào nhân 12g, xuyên luyện tử 12g. Sắc uống. Trị u xơ tuyến vú.

Bài 3: Diên hồ sách 9 phần, thiên tiên tử 1 phần, nghiền thành bột. Mỗi lần uống 12g, ngày uống 2 - 3 lần, chiêu với nước đun sôi. Các y sĩ y học cổ truyền TPHCM cho biết, đây là bài thuốc góp phần trị đau do loét dạ dày, viêm dạ dày, hành tá tràng, bệnh thần kinh dạ dày.

Bài 4: Diên hồ sách 8g, ý dĩ 16g, kê huyết đằng 16g, bồ công anh 12g, xuyên khung 10g, kim ngân 12g, nhũ hương 4g, cam thảo 4g, một dược 4g. Sắc uống. Chữa viêm phần phụ.

Chữa ho, cầm máu: Người bệnh có thể áp dụng một trong những bài thuốc sau:

Bài 1 (chữa chảy máu cam): diên hồ sách tán bột, gói trong vải mỏng, nhét vào lỗ mũi. Máu chảy bên phải thì nhét mũi bên trái và ngược lại.

Bài 2: Diên hồ sách 40g, khô phàn 10g. Đem tất cả dược liệu đi tán bột mịn, làm viên. Ngày ngậm 4 - 8g thuốc viên sẽ góp phần chữa ho có đờm.

Địa chỉ bán diên hồ sách, nới bán diên hồ sách

Đây là vị thuốc quý được nhập từ trung quốc quý khách chưa biết mua diên hồ sách ở đâu hãy liên hệ với chúng tôi