Công dụng tế tân

CÔNG DỤNG TẾ TÂN, ĐỊA CHỈ BÁN TẾ TÂN, CÁCH SỬ DỤNG TẾ TÂN

Tên Khoa Học

Asarum Sieboldii Miq.Thuộc họ Mộc Thông Aristolochia-ceae.Tế Tân ( Herba Asari Sieboldi) là toàn cây phơi hay sấy khô của tế tân.

Tế là nhỏ,Tân là cay vì vị thuốc có rễ nhỏ vị cay nên gọi là Tế Tân.Ngoài cây tế tân ní trên ( còn gọi là hoa Tế Tân) người ta còn dùng một cây khác với tên Liêu Tế Tân ( còn gọi là Tế Sâm) là toàn cây phơi hay sấy của Liêu Tế Tân cùng họ.

Vị Tế Tân hiện còn phải nhập.Gần đây ta có dùng một cây với tên lá Tế Tân nói là di thực của Trung quốc,nhưng thực tế chưa đúng vì sau này có lá mép khía tai bèo còn cây thật có lá mép nguyên.

TẾ TẤN, CÔNG DỤNG TẾ TÂN, BÁN TẾ TÂN

Mô Tả Cây

Tế Tân- Asarum sieboldii.Miq là một laoij cỏ nhỏ cao chừng 12-24cm.Thân rễ dưới đất bò ngang,đầu thân rễ có phân nhánh,rễ nhiều nhỏ và dài vê ở tay có mùi thơm.Lá mọc từ rễ,gồm 2-3 lá,có cuống dài 5-8cm,thường là nhẵn hay hơi có lông,trên có rãnh chạy dọc,phiến lá hình tim dài 4-9cm, rộng 6-12cm, đầu nhọn,phía đáy lá hình tim mép nguyên,mặt dưới lá có nhiều lông mịn,dài.Hoa mọc đơn độc từ rễ lên, cuông dài 3-5cm.Bao hoa chỉ gồm một vòng màu nâu đỏ nhạt, phía trên chia thành 3 cánh hình trứng rộng dài 10mm đầu nhon.Quả gần hình cầu.

Phân Bố Thu Hái Và Chế Biến

Tế Tân hiện nay hoàn toàn phải nhập.Tại Trung Quốc Tế Tân có ở Liên Ninh,Hà Nam,Sơn Đông,Thiểm Tây,Triết Giang,Phúc Kiếng.Vị Liêu Tế Tân có ở  Hắc Long Giang,Liêu Ninh.Theo Trung dược chí tập 2.Liêu tế Tân sản lượng nhiều hơn vậy Tế Tân ta  nhập phần nhiều là vị Liêu Tế Tân Herba Asari heterotropoidis.

Vào tháng 5-6 đào toàn cây phơi trong mát không nên phơi nắng,phân biệt liêu tế tân và hoa tế tan người ta dựa vào chiều dài của thân rễ và kích thước của đốt thân rễ.

Phân Biệt Liêu Tế Tân Và Hoa Tế Tân

Liêu Tế Tân có thân rễ 1-4cm,đốt dài 2-3mm,đầu lá hơi nhọn mặt trên và mặt dưới lá đều có lông

Hoa tế Tân có thân rễ dài 3-8cm đốt dài 1mm đầu lá nhọn,mặt dưới lá chỉ có lông ở đường gân.

Công dụng tế tân Và Liều Dùng

Tế Tân là vị thuốc kinh nghiệm trong dân gian.Tính chất của tế tân trong tài liệu cổ là vị cay,tính ôn, không độc,vào 4 kinh tâm,phế,can và thận.Có tác dụng tán phong hàn,hành thủy khí,thông khiếu.Dùng trong những trường hợp,đầu nhức,ho khí đưa ngược lên,đau răng,ngạt mũi, bí mồ hôi ứ huyệt.Cũng theo sách cổ,phàm khí hư mà không ra mồ hôi huyế hư sinh nhứt đầu,âm hư mà không ho thì không dùng được.

Liều dùng

Ngày dùng 1-4g sắc nước uống.

                                             (Theo Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam)

                                                          GS.Đỗ Tất Lợi